انواع سکه بانکی | راهنمای جامع شناخت سکه‌های بانکی بازار ایران

سکه‌های طلای بانکی یکی از پرطرفدارترین اشکال سرمایه‌گذاری در ایران هستند. این نوع سکه‌ها توسط بانک مرکزی ضرب می‌شوند و به دلیل دارا بودن عیار استاندارد، وزن مشخص و قابلیت نقدشوندگی بالا، در میان سرمایه‌گذاران بسیار محبوب‌اند. در این مقاله، با انواع سکه‌های بانکی، مشخصات فنی، و کاربردهای هر نوع آشنا می‌شوید.

سکه بانکی چیست؟

سکه بانکی به سکه‌هایی گفته می‌شود که توسط ضرابخانه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و با نظارت دقیق تولید می‌شوند. این سکه‌ها با طلای ۲۲ عیار (۹۰۰ از ۱۰۰۰) و وزن استاندارد ساخته شده‌اند. سکه‌های بانکی معمولاً به عنوان ابزار سرمایه‌گذاری استفاده می‌شوند و نسبت به طلاهای ساخته‌شده (مانند جواهرات) اجرت ساخت ندارند.

انواع سکه‌های طلای بانکی در ایران

1. سکه تمام بهار آزادی (طرح قدیم و طرح جدید)

• عیار: ۲۲ (۹۰۰)
• وزن: حدود ۸٫۱۳۳ گرم
• قطر: ۲۲ میلی‌متر
• طرح روی سکه: طرح قدیم: تصویر  | طرح جدید: تصویرامام خمینی

کاربرد: مناسب برای سرمایه‌گذاری بلندمدت. یکی از رایج‌ترین انواع سکه‌های طلای بانکی.

2. نیم سکه بهار آزادی

• عیار: ۲۲
• وزن: حدود ۴٫۰۶۶ گرم
• قطر: ۱۹ میلی‌متر
• طرح: مشابه سکه تمام بهار آزادی

کاربرد: مناسب برای سرمایه‌گذاران با بودجه کمتر و یا هدیه دادن.

3. ربع سکه بهار آزادی

• عیار: ۲۲
• وزن: حدود ۲٫۰۳۳ گرم
• قطر: ۱۶ میلی‌متر
• طرح: مشابه سایر سکه‌های بهار آزادی

کاربرد: انتخابی مناسب برای خریدهای کوچک‌تر یا هدیه در مناسبت‌های خاص.

4. سکه گرمی

• عیار: ۲۲
• وزن: حدود ۱ گرم
• قطر: حدود ۱۳٫۳ میلی‌متر
• طرح: تصویر آیت‌الله خمینی

کاربرد: انتخاب اقتصادی برای هدیه دادن. نسبت به سایر سکه‌ها تقاضای بالایی برای هدیه و سوغات دارد.

تفاوت سکه بانکی و سکه غیر بانکی ؛ چگونه سکه اصل را تشخیص دهیم؟

در بازار طلا و سکه ایران، یکی از دغدغه‌های مهم خریداران، تشخیص **سکه بانکی از غیر بانکی** و **اطمینان از اصالت سکه** است. سکه‌هایی که به ظاهر مشابه‌اند، ممکن است تفاوت‌های مهمی در ارزش، اعتبار، و حتی میزان طلای موجود در آن‌ها داشته باشند. اگر قصد خرید سکه طلا برای سرمایه‌گذاری یا هدیه دارید، شناخت دقیق این تفاوت‌ها برای جلوگیری از ضرر مالی ضروری است. در این مقاله به‌طور کامل تفاوت سکه بانکی و غیر بانکی را توضیح می‌دهیم و روش‌های تشخیص سکه اصل را بررسی می‌کنیم.

این ویدئو از فروشگاه سکه صاحبقران ، یکی از بهترین ویدئو ها در زمینه تشخیص سکه های بانکی میباشد

سکه بانکی چیست؟

سکه بانکی به سکه‌هایی گفته می‌شود که **توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران یا بانک های تحت نظر آن** و با نظارت دقیق  ضرب می‌شوند. این سکه‌ها دارای مشخصات فنی یکسان و استاندارد، از جمله وزن، عیار و ابعاد هستند. انواع سکه‌های بانکی عبارت‌اند از:

* سکه تمام بهار آزادی (طرح قدیم و جدید)
* نیم سکه
* ربع سکه
* سکه یک گرمی

این سکه‌ها دارای عیار جهانی 900 (معادل 21.6 عیار ایرانی معروف به 22 عیار) هستند و دارای ارزش تضمین‌شده توسط بانک مرکزی می‌باشند.

—

سکه غیر بانکی چیست؟

سکه غیر بانکی (غیراستاندارد) به سکه‌هایی اطلاق می‌شود که **توسط کارگاه‌های طلاسازی ** تولید می‌شوند. این سکه‌ها ممکن است از طلای خالص ساخته شده باشند، اما:

* فاقد استاندارد رسمی در وزن و ابعاد هستند
* معمولاً عیار آن‌ها نامشخص یا کمتر از حد استاندارد است
* توسط بانک مرکزی ضرب نشده‌اند و تضمینی ندارند
* قابلیت خرید و فروش آسان ندارند

تفاوت‌های کلیدی سکه بانکی و غیر بانکی

—

چگونه سکه اصل را از غیر اصل تشخیص دهیم؟

برای جلوگیری از خرید سکه‌های تقلبی یا غیر استاندارد، به نکات زیر توجه کنید:

1. **خرید از مراکز معتبر**

مهم‌ترین و امن‌ترین راه، خرید سکه از سکه فروشان مجاز و معتبر است. از خرید سکه در مکان‌های غیررسمی یا اشخاص ناشناس پرهیز کنید.

2. **بررسی بسته‌بندی (وکیوم)**

سکه‌های بانکی اغلب با بسته‌بندی رسمی و مهر و امضای سکه فروشی های معتبر یا بانک‌ها عرضه می‌شوند. هرگونه تغییر در بسته‌بندی، شک‌برانگیز است.

3. **تست با ترازوی دقیق**

وزن سکه‌های بانکی مشخص و استاندارد است. استفاده از ترازوی دیجیتال می‌تواند شما را از تقلبی بودن سکه آگاه کند.

* تمام سکه بانکی: حدود ۸.۱۳۳ گرم
* نیم سکه: حدود ۴.۰۶۶ گرم
* ربع سکه: حدود ۲.۰۳۲ گرم

تذکر : به هیچ وجه از جمله برای وزن کردن ، سکه را از بسته بندی خارج نکنید . زیرا کسی که آن را بسته بندی کرده به عنوان سکه بانکی ، ضامن بازخرید آن خواهد بود ، مادامی که بسته بندی باز نشود .

4. **بررسی عیار با دستگاه XRF**

در صورت تردید، می‌توانید سکه را به آزمایشگاه‌های طلا ببرید تا با دستگاه XRF عیار آن بررسی شود.

5. **بررسی ظاهر سکه**

سکه‌های بانکی دارای جزئیات دقیق و باکیفیت‌تری هستند. لبه سکه، نقش و نوشته‌ها در نمونه‌های بانکی با دقت بیشتری طراحی شده‌اند.

سکه غیر بانکی؛ مناسب سرمایه‌گذاری است؟

در بیشتر موارد، **خیر**. سکه‌های غیر بانکی به‌دلیل نداشتن استاندارد رسمی، معمولاً **قیمت فروش پایین‌تری** دارند و فروش آن‌ها سخت‌تر است. همچنین در نوسانات بازار، این سکه‌ها معمولاً کمتر رشد می‌کنند. اگر قصد سرمایه‌گذاری بلندمدت یا نگهداری سرمایه خود در قالب طلا دارید، بهتر است سراغ سکه‌های بانکی بروید.

نکته : اگر قصد خرید سکه با کمترین حباب هستید سراغ سکه های بانکی قبل 1386 بروید که حباب بسیار کمتری نسبت به سکه های بالای 86 دارند .

تفاوت سکه طرح جدید و سکه طرح قدیم چیست؟

سکه‌های بهار آزادی یکی از رایج‌ترین و محبوب‌ترین انواع سکه‌های طلا در بازار ایران هستند. اما در میان این سکه‌ها، اصطلاحاتی مانند «طرح قدیم» و «طرح جدید» زیاد به گوش می‌خورند. بسیاری از خریداران، مخصوصاً کسانی که تازه‌وارد بازار طلا و سکه شده‌اند، ممکن است با این دو نوع سکه آشنایی کامل نداشته باشند یا تفاوت آن‌ها را به‌درستی ندانند. در این مقاله به‌صورت کامل و دقیق تفاوت سکه طرح قدیم و طرح جدید را بررسی می‌کنیم و به شما کمک می‌کنیم تصمیم بهتری در خرید بگیرید.

—

سکه طرح قدیم چیست؟

سکه طرح قدیم به سکه‌هایی گفته می‌شود که از سال ۱۳۵۸ تا اواخر دهه ۷۰ شمسی توسط بانک مرکزی ضرب می‌شدند. در یک طرف این سکه‌ها، تصویر حرم مطهر امام رضا (ع) و در طرف دیگر آن مزین به نام علی (سه بار تکرار) و نام بانک ملی ایران است. طراحی این سکه‌ها ساده‌تر بوده و به سبک سنتی و کلاسیک ضرب شده‌اند.

—

سکه طرح جدید چیست؟

سکه طرح جدید یا همان «طرح امامی»، از سال 1370 به بعد ضرب شده است. مهم‌ترین تفاوت ظاهری این سکه‌ها با طرح قدیم، وجود تصویر ** امام خمینی (ره)** در یک طرف سکه است. همچنین طراحی آن مدرن‌تر بوده و جزئیات بیشتری در آن رعایت شده است.

—

تفاوت‌های کلیدی سکه طرح قدیم و جدید

در ادامه به مهم‌ترین تفاوت‌های این دو نوع سکه می‌پردازیم:

1. **طرح و ظاهر سکه**

* **طرح قدیم:** یک طرف دارای نام علی (سه بار تکرار) و نام بانک ملی ایران است
* **طرح جدید:** یک طرف دارای تصویر امام خمینی است

2. **سال ضرب**

* سکه‌های طرح قدیم عموماً بین سال‌های ۱۳۵۸ تا حدود 1370 ضرب شده‌اند.
* سکه‌های طرح جدید از سال 1370 به بعد با طراحی فعلی تولید می‌شوند و هنوز هم ضرب می‌شوند.

3. **ارزش بازاری**

از نظر طلا، عیار، وزن و مقدار، هیچ تفاوتی میان طرح قدیم و جدید وجود ندارد، اما:

* **سکه طرح جدید معمولاً با تقاضای بیشتری روبه‌رو است** و بنابراین در بازار با قیمتی بالاتر خرید و فروش می‌شود.

4. **نقدشوندگی و مقبولیت**

* سکه طرح جدید نقدشوندگی بالاتری دارد. بسیاری از صرافی‌ها و طلافروشی‌ها تمایل بیشتری به خرید سکه طرح جدید دارند.
* در برخی موارد، فروش طرح قدیم سخت‌تر است یا خریدار قیمت پایین‌تری پیشنهاد می‌دهد.

5. **کاربرد در معاملات**

در معاملات رسمی، مهریه‌ها، یا ضمانت‌ها، معمولاً از سکه طرح جدید استفاده می‌شود. اگرچه سکه طرح قدیم نیز قانونی و دارای اعتبار است، اما به‌دلیل طراحی به‌روزتر طرح جدید، افراد بیشتر آن را ترجیح می‌دهند.

—

چرا سکه طرح جدید محبوب‌تر است؟

محبوبیت سکه طرح جدید به چند دلیل است:

* تصویر امام خمینی با هویت رسمی‌تر جمهوری اسلامی هم‌خوانی بیشتری دارد.
* به‌صورت گسترده‌تری در سال‌های اخیر ضرب و عرضه شده است.
* در بورس کالا نیز مبنای معاملات سکه، سکه تمام بهار آزادی طرح جدید است.
* نقدشوندگی بالاتر و اعتماد بیشتر مردم به این نوع سکه.

—

نکاتی برای خریداران سکه

اگر قصد خرید سکه بهار آزادی برای سرمایه‌گذاری دارید، پیشنهاد می‌شود:

* در صورت امکان، **سکه طرح جدید** خریداری کنید تا در هنگام فروش، با مشکلی مواجه نشوید.
* سکه را از سکه فروشی های مطمئن تهیه کنید.
* سکه‌ها را در بسته‌بندی معتبر تهیه و نگهداری کنید.

جمع‌بندی مقاله

اگر قصد دارید در بازار طلا سرمایه‌گذاری کنید، شناخت انواع سکه‌های طلای بانکی و ویژگی‌های هر یک، اولین قدم است. با توجه به نیاز و بودجه‌ خود، می‌توانید از بین سکه تمام، نیم، ربع یا گرمی انتخاب مناسبی داشته باشید. این سکه‌ها نه‌تنها ارزش سرمایه‌گذاری دارند، بلکه برای هدیه دادن نیز گزینه‌ای ایده‌آل هستند.